Alle hens aan dek voor kabinet: brengt zonne-energie uitkomst?
installatie Je kunt geen krant openslaan of online nieuwssite openen, of het gaat wel over het Klimaatakkoord. Niet verwonderlijk gezien de doelstellingen die behaald moeten worden op korte én lange termijn. De zonne-energiesector in Nederland speelt op korte én lange termijn een belangrijke rol om de transitie naar een duurzame samenleving voor elkaar te krijgen. Hoe is de stand vandaag de dag? En winnen de grondgebonden zonneparken het van de daken?De markt voor zonne-energie is en blijft behoorlijk in beweging. Genoeg voor Dutch New Energy Research om niet alleen jaarlijks een Nationaal Solar Trend Rapport uit te geven, maar om zelfs per kwartaal met rapporten te komen. “Het totaal aantal geïnstalleerde zonnepanelen in Nederland zal dit jaar de 6 miljoen passeren,” vertelt Rolf Heynen van onderzoeksbureau Dutch New Energy Research. “Een behoorlijke stijging ten opzichte van 2018 toen er 4,6 miljoen zonnepanelen geïnstalleerd werden in ons land. In de particuliere markt zien we een stevige stabiele groei. Het installeren van zonnepanelen op je dak is nog steeds de populairste manier van het plaatsen van zonnepanelen. We zien duidelijk dat het nu de grote massa heeft bereikt. Voor de komende vijf jaar verwachten wij dat deze groei doorzet.”
Weerstand Ook in de zakelijke markt zijn zonnepanelen populair. Daar moet echter een onderscheid gemaakt worden tussen dakgebonden en grondgebonden panelen. De realisatie van dakgebonden installaties is relatief duur en is commercieel minder aantrekkelijk dan de realisatie van grootschalige zonneparken. Als de realisatie van zonneparken stagneert dan bestaat de kans dat de klimaatdoelstellingen niet gehaald gaan worden. De grondgebonden parken stuiten echter op weerstand van onder meer omwonenden en natuurorganisaties. Ook Holland Solar vindt dat er kritisch gekeken moet worden naar dergelijke parken. Zo heeft de organisatie samen met 27 partijen – waaronder de Natuur- en Milieufederaties en Natuur en Milieu – de Green Deal Participatie van de omgeving bij duurzame energieprojecten ondertekend. Centraal in deze Green Deal staat het op het juiste moment en op de juiste manier betrekken van inwoners en andere belanghebbenden. Ook LTO Nederland ageert tegen het grootschalig aanleggen van zonneparken. Volgens de landbouworganisatie kan dit op gebiedsniveau ten koste gaan van de landbouwstructuur. Zij pleit er daarom voor dat de zonneladder wordt gehanteerd. Het doel van de zonneladder is om voornamelijk daken, stortplaatsen en bermen te gebruiken voor de realisatie van zonneparken, terwijl landbouw- en natuurgebieden zoveel mogelijk worden gespaard zolang er nog onbenutte daken binnen de gemeente of regio zijn. Daken, loze oppervlakten en bebouwde oppervlakte zijn betere opties voor de aanleg van zonneparken, landbouwgrond is een laatste optie volgens LTO. Voor de zakelijke markt is de noodzaak groot om te verduurzamen. In 2020 zal de nieuwe subsidieregeling voor de energietransitie, de SDE++, een grote rol spelen. Het betekent een aanzienlijke verbreding ten opzichte van de SDE+ regeling (Subsidie Duurzame Energie) van 2019. Door deze verbreding komen veel meer bedrijven in aanmerking voor subsidie. “De huidige beperkte netwerkcapaciteit in sommige regio’s zal een showstopper zijn voor een groot aantal projecten. Maar dan wel een tijdelijke.”
Op water Naast zonneparken op land, wordt er onderzoek verricht naar de mogelijkheden van zonneparken op zee en binnenwateren. “De potentie is enorm,” aldus Rolf. “Nederland is hierin ook één van de koplopers. Alleen ook hier heb je voor- en tegenstanders.” Het grootste drijvende zonnepark dat er nu al is, ligt in de zandwinplas bij Sekdoorn, Overijssel. Een ontwikkelaar plaatste er 40.000 panelen. Eén van de veelgehoorde argumenten van tegenstanders is ‘eerst de daken vol. Het is zonde de natuur te gebruiken, zolang vele daken in Nederland nog onbedekt zijn’.
Extra maatregelen Onlangs kondigde het kabinet een extra pakket aan maatregelen aan om het 2020-doel van 25 procent CO2-reductie ten opzichte van 1990 alsnog te halen. Zo wil minister Wiebes onder meer de uitrol van zonnepanelen op daken versnellen omdat het draagvlak hier geen belemmering vormt. Met de maatregelen wil het kabinet de uitrol van zon op daken van onder andere overheidsgebouwen, scholen, particulieren en het Rijksvastgoed versnellen. Daarnaast ligt er een wetsvoorstel voor de salderingsregeling waarbij eigenaren van zonnepanelen vanaf 2023 jaarlijks 11 procent minder mogen salderen. Rolf ziet liever dat dit later in werking treedt. “Het zou goed zijn als de overheid tevens een stimuleringsmaatregel afkondigt voor particulieren om energie zelf op te slaan. Ook kan de overheid een bijdrage leveren om netwerkbeheerders te ondersteunen bij het verzwaren van de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk. En vergeet vooral ook niet het grote tekort aan vakmensen in de branche. Het vakmanschap zou eigenlijk een grote herwaardering moeten krijgen om het werk aantrekkelijker te maken voor jonge mensen.”
Nog mooier en efficiënter Wat betreft zonnepanelen zelf, ook daar staat de ontwikkeling niet stil. Zag je tot een aantal jaren terug voornamelijk de blauwe zonnepanelen met metalen randen, nu zie je al volledig zwarte panelen met dito randen. Kortom, de esthetiek verandert. Het kan nog mooier met bijvoorbeeld dakgeïntegreerde panelen. Vooralsnog is dit een nichemarkt omdat de terugverdientijd langer is dan die van de reguliere zonnepanelen. Ook zijn er zonnepanelen in glas op de markt evenals flexibele panelen. Deze flexibele zonnepanelen kunnen op vele manieren worden toegepast. Bijvoorbeeld op dakpannen of ronde vormen. En er wordt continu gesleuteld om zonnepanelen efficiënter te maken om zo de terugverdientijd korter te maken en het dus nog aantrekkelijker is om zonnepanelen in te zetten.
Voor wie alle ontwikkelingen en cijfers op een rijtje wil zien: Op 29 januari 2020 wordt het Nationaal Solar Trend Rapport 2020 van Dutch New Energy Research gepresenteerd tijdens de Solar Business Day.
