Het belang van een warmtepomp in combinatie met goede isolatie

3 april 2023, 10:39 renovatie

Een warmtepomp is pas duurzaam, als een woning voldoende geïsoleerd is. Het heeft weinig zin, als het apparaat de woning niet warm kan maken. 

Installeer alleen een warmtepomp als de isolatie dit toelaat
Een warmtepomp is pas duurzaam, als een woning voldoende geïsoleerd is. Het heeft weinig zin, als het apparaat de woning niet warm kan maken. In combinatie met energiebesparende maatregelen en goede isolatie, zal een warmtepomp een duurzame bron zijn. Mensen zijn bovendien voordelig uit en hoeven geen gas meer te verstoken. Men bereikt een hogere efficiëntie van de warmtepomp. Ook hoeft de warmtepomp maar weinig moeite te doen, om de woning op te warmen en warm te houden.  
Het is altijd beter om je klant op de juiste manier te adviseren. Dit betekent niet altijd dat de klant eerst isolatiewerkzaamheden moet uitvoeren, voordat de warmtepomp kan worden geplaatst. Niet alle woningen zijn namelijk even slecht geïsoleerd. Je kunt een warmtepomp uiteraard in elke woning plaatsen. Alleen zal de pomp een stuk lager rendement opleveren, als de woning aan alle kanten kou doorlaat. Het apparaat kan dan ook een stuk minder warmte leveren. Het levert in dat geval ook weinig op voor de klant. Hij zal het verschil nauwelijks in zijn portemonnee merken. Soms is het zelfs mogelijk, om toch een warmtepomp in een oudere en matige geïsoleerde woning te plaatsen. Daarom wordt hier beschreven, welke warmtepompen en isolatiemogelijkheden er zijn.
Verschillende soorten warmtepompen en hun werking Er zijn heel wat soorten warmtepompen op de markt. Klanten kiezen zelf, welke warmtepomp het beste bij hun mogelijkheden past. Natuurlijk moeten ze ook persoonlijk advies ontvangen. Er zijn veel factoren die een rol spelen, bij de keuze voor een warmtepomp. Dit zijn onder andere:
• isolatie • soort warmteafgiftesysteem • budget • ruimte • andere energiebesparende maatregelen in de woning (zonnepanelen etc.)
Hybride warmtepomp De hybride warmtepomp kan met de cv-ketel schakelen. Het voordeel is dat mensen hun gasaansluiting niet volledig hoeven te verwijderen, maar wel van een hoog rendement genieten. De pomp zuigt gratis warme buitenlucht naar binnen, om de woning mee te verwarmen. Mensen kunnen dus gratis verwarming krijgen en gebruiken een stuk minder gas. Zodra het buiten begint te vriezen, zal de cv-ketel aanslaan, om bij te verwarmen. Deze warmtepompen zijn ideaal voor matig geïsoleerde woningen.
Elektrische warmtepomp De volledige elektrische warmtepompen werken niet met een cv-ketel samen. Ze leveren zelfstandig warmte en kunnen een goed geïsoleerde woning, het hele jaar door, warm houden. Er zijn verschillende technieken bij een elektrische warmtepomp mogelijk.
Lucht/water warmtepomp Deze warmtepompen worden veel geïnstalleerd en zijn ideaal voor nieuwbouwwoningen en goed geïsoleerde woningen. De buitenlucht of ventilatielucht, wordt met en koudemiddel in warmte omgezet. De warmte loopt door de leidingen en naar het tapwater in de woning.
Lucht/lucht warmtepomp Deze apparaten verwarmen de woning volledig met buitenlucht en koudemiddel. Ze kunnen de woning bovendien goed koelen. Met een lucht/lucht warmtepomp kun je airco-units installeren. Deze geven zowel koude als warme lucht af. Bovendien vallen deze warmtepompen onder de voordeligere opties.
Water/water warmtepomp Deze warmtepompen pompen grondwater op, om vervolgens te verwarmen. Het afgekoelde water gaat de grond weer in. De apparaten worden grotendeels ondergronds geïnstalleerd. Door de uitgebreide werkzaamheden, liggen de prijzen van de installatie ook hoger. De aardwarmtepomp haalt de warmte uit het grondwater. Soms wordt ook oppervlaktewater verwarmd. Aardwarmtepompen kunnen niet als hybride systeem aangesloten worden en moeten volledig elektrisch zijn.
Welk soort warmtepomp moet de klant kiezen? Elke warmtepomp vereist matige tot goede isolatie in een woonhuis. De hybride warmtepomp is ideaal voor mensen die ook een gasaansluiting hebben. Ze moeten wel minimaal vloerisolatie, spouwmuurisolatie en dakisolatie hebben. Bovendien moet het glas in ramen en deuren minstens HR++ zijn.
Voor een volledige elektrische warmtepomp gelden er strengere eisen, als het om isolatie gaat. De woning moet dan echt “warmtepomp-ready” zijn. Het gaat om woningen die relatief nieuw zijn of uitermate goed geïsoleerd zijn. Het beste is energielabel B, A of A+. Tegenwoordig moeten alle nieuwbouwwoningen van een warmtepomp worden voorzien. Uiteraard zijn deze woningen uitstekend geïsoleerd. Niet voor niets worden ze nul-op-de-meter woningen genoemd.
De watertemperatuur is bij een warmtepomp een stuk lager, dan bij een cv-ketel. De aanvoertemperatuur bedraagt 55°. Klanten kunnen dit controleren, door de watertemperatuur van hun cv-ketel op 55° te zetten, in plaats van de gebruikelijke 75° temperatuur. Blijft de woning te koud? Dan moeten ze eerst de isolatie in hun woning verbeteren, voordat ze een warmtepomp kunnen laten installeren. Doet de cv-ketel het goed op een watertemperatuur van 55°? Dan zijn de huidige isolatiemaatregelen voldoende.
Isolatiemogelijkheden voor een warmtepomp Een elektrische warmtepomp vraagt om betere isolatie. Dit komt doordat er geen cv-ketel meer aanwezig is, om bij te verwarmen. Dit is bij een hybride warmtepomp nog wel het geval. Bovendien moeten elektrische en hybride warmtepompen op een geschikt warmteafgiftesysteem aangesloten worden. Het beste is vloerverwarming of een aangepaste cv-installatie. Bij een cv-installatie met een warmtepomp, wordt het water maximaal tot 50 graden verwarmd.
Een relatief goede isolatie is daarom ook onmisbaar. Alle glazen in de woningen moeten van HR++ isolatie zijn voorzien. Het gaat om isolatieglas met edelgasvulling en verbeterde isolatiecoating. Uiteraard is dubbelglas met drie lagen (HR+++) de beste mogelijkheid.
Vloerverwarming is de energiezuinigste optie. Vloerverwarming werkt het beste in een goed geïsoleerde ruimte. De warmtepomp verwarmt de vloer zeer geleidelijk en op een constante lage temperatuur. Mensen krijgen een aangename en subtiele warmte in hun woning. Het is bovendien nooit te koud of te warm. Vloerverwarming verbruikt relatief weinig stroom. Vloerverwarming is de duurzaamste vorm van verwarming, in combinatie met een warmtepomp. Als men ook zonnepanelen heeft en gratis stroom opwekt, haalt hij het maximale uit zijn warmtepomp.
Bodemisolatie Bodemisolatie is aan te bevelen. Het kan als extra isolatie worden toegevoegd. In de kruipruimte wordt dan een laag isolatiemateriaal geplaatst. Bodemisolatie is een alternatief voor vloerisolatie, omdat het laatste niet bij elke woning mogelijk is.
Vloer isoleren Vloerisolatie is eigenlijk altijd een voorwaarde voor een warmtepomp. Via de vloer kan veel warmte ontsnappen. Bovendien kan iemand geen vloerverwarming aanleggen, zonder vloerisolatie. Met vloerisolatie ervaart men veel voordelen, zoals warme voeten, weinig vocht en geen schimmels in huis. De kruipruimte bevat veel kou en vocht. Goede vloerisolatie houdt dit tegen. Vloerisolatie is alleen bij een bereikbare kruipruimte mogelijk.
Dakisolatie Via het dak komt veel kou binnen. Dit kan door wind, sneeuw, ijs, regen, hagel en vorst. Een slecht geïsoleerd dak heeft bovendien kans op lekkage en vochtvorming. Een warmtepomp zal veel vermogen moeten hebben, om een pand met een slechte dakisolatie, warm te krijgen. Dit is dan ook niet haalbaar. Het is van belang dat een dak een Rc-waarde van vier of hoger heeft. Een isolatiewaarde van vier, is al voldoende voor een warmtepomp.
Spouwmuurisolatie Naast het dak, de ruiten en de vloer, moet ook de spouw in de muur een sterke laag isolatiemateriaal krijgen. Niet elke muur heeft een spouw. Woningen die na 1920 zijn gebouwd, hebben vaak wel een spouwmuur. Het is een relatief goedkope manier van isoleren. Via de buitenmuur wordt isolatiemateriaal ingespoten. Dit gebeurt via gaten in de muur. Warmte blijft vervolgens gemakkelijk binnen de muren hangen.
Meestal zijn extra isolatiemaatregelen een voorwaarde voor een warmtepomp. Het is belangrijk om je klanten op eventuele extra isolatiekosten te wijzen. Deze kosten komen dan bovenop de aanschaf- en installatieprijs van een warmtepomp. De situatie moet vooraf goed in worden geschat. De isolatiegegevens van de woning kunnen altijd opgevraagd worden.