Meer houtbouw een kans voor het bos

Dat houtbouw op dit moment enorm in de belangstelling staat is geen nieuws. En dat de toepassing van hout enorme mogelijkheden biedt om de bouw te verduurzamen verbaast ook niemand meer. Wel zijn er vragen over de gevolgen van die populariteit. Brengt die houtbouwhausse ons niet in de problemen omdat er een te grote druk ontstaat op de bossen? Of liggen daar vooral kansen?

Uitgangspunt gecertificeerd hout Als je houtbouw wil gebruiken in de bouw zonder dat dit ten koste gaat van het bos is het belangrijk om gecertificeerd hout als basis te nemen, aldus Wyke Smit, directeur van FSC Nederland. “Dat uitgangspunt moet klip en klaar zijn.”

Wyke vervolgt dat meer hout toepassen juist kansen biedt: “Hoe meer vraag er is naar FSC-gecertificeerd hout, hoe interessanter is het is voor boseigenaren om zich te certificeren. En die certificering betekent zowel bescherming van het bos en de biodiversiteit als financiële mogelijkheden om het bos op een toekomstbestendige manier te beheren. Bos blijft dus bos. Ik zie de toenemende vraag naar hout dus als een kans om het bos waarde en daarmee bescherming te geven. En is hout een geweldige hernieuwbare grondstof, met een certificieringsysteem zoals geen enkele andere grondstof dat kent.”

Is er genoeg hout? Certificering als basis geeft dus vooral kansen voor het bos. Maar hoe zit het met een mogelijke schaarste aan hout als het bos aan haar maximale oogstcapaciteit zit? Dat is een vraag die je niet simpel met alleen ja of nee kunt beantwoorden, aldus Wyke. “Beschikbaarheid heeft alles te maken met het herkomstgebied van het hout. Hebben we de ambitie om in de toekomst zoveel mogelijk hout uit eigen land te gebruiken, dan moeten we niet te hoge verwachtingen hebben. Op dit moment komt nog geen 10% van het hout dat we gebruiken uit Nederland. Ons bosareaal is te klein om zelfvoorzienend te worden voor houtbouw. Bovendien spelen thema’s als recreatie en natuur een belangrijke rol bij het beheer van het bos. Dat maakt grootschalige groei van de houtproductie in Nederland niet realistisch.”

Europees bos Wyke vertelt dat dat plaatje er voor de rest van Europa anders uitziet. “Er groeit jaarlijks meer bos bij dan we oogsten. Als FSC hebben we een verkenning gedaan in twintig Europese landen naar de beschikbaarheid van houtsoorten voor houtbouw. Dat potentieel is er zeker, de uitdaging zit dus niet zozeer in de hoeveelheid hout dat groeit in FSC-gecertificeerde bossen. Of het beschikbaar komt op de markt is een ander verhaal. Dat lukt alleen als de vraag stijgt en ook logistiek alles goed geregeld is. Dan denk ik aan voldoende zagerijen en productiefaciliteiten voor houtbouw.” 

Tropisch hout: vraag mag groeien Kiezen voor tropisch hout leidt soms tot discussie, maar het gebruik ervan kan juist bijdragen aan goed bosbeheer in regio’s waar de bossen die bescherming zo hard nodig hebben. Voorwaarde is ook hier weer dat het hout van verantwoorde afkomst is. Wyke benadrukt hoe belangrijk juist een toename van het gebruik van tropisch hout is: “Wanneer de vraag naar tropisch FSC-gecertificeerd hout stijgt dan kan meer bos in bijvoorbeeld Brazilië, Gabon of Indonesië worden gecertificeerd. Dit zorgt voor een beschermde status en economische waarde van het bos. Daarvan profiteren zowel de FSC-bosbeheerder als de plaatselijke bevolking. FSC stelt immers ook regels voor bijvoorbeeld eerlijke lonen en veilige werkomstandigheden. Het bos omzetten in sojaplantages of om vee te houden, de belangrijkste oorzaken van ontbossing, wordt dan minder interessant. Houtbouw hier biedt dus ook perspectief voor de bossen en mensen daar.”