Tear down the walls

Waarom de dubbele heffing geheven wordt

Per 1 januari 2022 is de dubbele heffing op energieopslag verdwenen. Waarom is dat belangrijk en welke voordelen biedt het voor energieleveranciers, installateurs en eindgebruikers?

Onwenselijke situatie De “onwenselijke situatie” in het Nederlandse energienet sleept aan. Het land beschikt over een van de beste netwerken ter wereld, maar kampt desalniettemin met een infame elektriciteitskrapte. Meestal wringt het terugleveren van elektriciteit door zon- en windparken; maar ook grotere leveringen zijn problematisch. Ondertussen blijft de vraag naar elektriciteit stijgen en drukken economische groei, digitalisering en de boomende nieuwbouwsector op een netwerk in volle transitie, zoekend naar verduurzaming.  Verschillende plaatsen zullen zo onverhoeds hun maximumcapaciteit bereiken -- en dat zal iedereen voelen.

Transportschaarste Een investering van 40 miljard euro in de verbouwing van het energienetwerk moet tegen 2030 het tij keren. Daarbij wordt vooral ingezet op het verhelpen van de zogenaamde transportschaarste of “de krapte op het landelijke en regionale elektriciteitsnet door de groei in grootschalige zonneparken en de toenemende elektriciteitsvraag binnen Nederland”. Die transportschaarste maakt het doorsnee consumenten bijvoorbeeld moeilijk om zonne-energie terug te leveren. Ook het verzwaren van een aansluiting (ten behoeve van bijvoorbeeld een warmtepomp) duurt almaar langer. Oplossingen worden gezocht in het maximaliseren van de capaciteitsbenutting (cable pooling, storingsreserve loslaten) en im een flexibelere omgang met vraag en aanbod (dynamisch terugleveren, congestiemangement, pieken aftoppen en direct piekverbruik). Men wil ook slimmer verzwaren door meer prefab te bouwen.

Dubbele heffing In zo’n context is een dubbele heffing op energieopslag zichtbaar absurd. Ze belemmert energietransport 2 keer: een eerste keer wanneer de energieleverancier ongebruikte energie opslaat en een tweede keer wanneer hij opgeslagen energie levert. Daarom wil men nu de heffing tenietdoen onder een dubbele voorwaarde: (1) De energieleverancier moet opslaan bij een facilitator met zogenaamde grootverbruikaansluiting. (2) Die facilitator moet aan de leverancier van opslagenergie verklaren dat hij buiten de heffing blijft.

Trage stroom De nieuwe wet is echter nog niet definitief en kan nog vertragingen oplopen. Ook de netbeheerder ziet zijn (omvangrijke) werken trager verlopen dan gewenst. Vakautoriteiten zoals FME en ESNL hekelen dan ook vooral de wetgevende traagheid. De “grote voordelen van de afschaffing” zijn hen al langer duidelijk. Ze liggen in de aantrekking van investeerders in de opslagtechnologie, die zo cruciaal is om het Nederlandse energietransport te verbeteren.

Op de Energy Storage Day 2020 verduidelijkte ESNL voorzitter Jillis Raadschelders dit standpunt al eerder. Door de onduidelijke wetspositie, waarin energieopslag zowel energiegebruiker als -generator is, is de “businesscase” van de sector zwak. Er is niet alleen de dubbele heffing; er zijn ook “nadelige effecten van de netwerktarievensystematiek en de gevolgen van de salderingsregeling”. Om dat te veranderen zijn standaardontwikkeling en opschaling van de demonstratieprojecten nodig, liefst nog gekoppeld aan commercialisering. Zo kan men standaardsystemen grootschalig inzetten en worden ontwikkelings- en exploitatiekosten gespreid -- een heikel punt voor de stationaire systemen van net-gekoppelde energieopslag.

Vlotte samenwerking Vandaar ook dat barrières in het netwerk zoveel en zo snel mogelijk geheven moeten worden. Zeker wanneer ze de samenwerking tussen energieleveranciers, opslagfaciliteiten en gebruikers bemoeilijken.  De afschaffing van de dubbele heffing is daarvoor een cruciale stap. “Energieopslag in een woninggebonden accu is mooi,” zegt Raadschelders, “maar in de winter kom je dan energie tekort” -- en dat valt enkel collectief op te vangen.