Cascade: Aandacht voor maatschappelijke meerwaarde van delfstoffenwinning belangrijk
bouwcomplex Cascade is de branchevereniging van zand- en grindproducenten in Nederland. 2018 stond vooral in het teken van het invulling geven aan de ideeën van de circulaire economie. Wat is daar uitgekomen en wat brengt de toekomst? Leonie van der Voort, directeur Cascade, vertelt hier meer over.Wie vertegenwoordigt Cascade? ,,Cascade heeft elf leden die samen goed zijn voor ongeveer 90% van de productie van zand en grind in Nederland. De branchevereniging werkt nauw samen met FODI, de Federatie waarin naast de zand- en grindproducenten ook de andere delfstofwinners in vertegenwoordigd zijn.” Wat betekenen deze bedrijven voor Nederland? ,,Ieder jaar voorzien deze delfstoffenwinners de Nederlandse bouwsector van benodigde grondstoffen. Denk daarbij aan zand en grind voor de productie van beton, klei voor de productie van bakstenen en ten behoeve van de Nederlandse dijken. Ook grondstoffen voor kalkzandsteen en zilverzand worden in Nederland gewonnen.” Er is veel aandacht voor de circulaire economie. Waarom? ,,Voor onze branche stond 2018 voor een groot deel in het teken van de invulling geven aan de ideeën van de circulaire economie. Met name het idee “met circulaire economie wordt bedoeld dat er alleen nog gebouwd wordt met gerecyclede bouwgrondstoffen” bleek bij beleidsambtenaren maar ook bij wetenschappers hardnekkig post te hebben gevat.”
Is het idee van bouwen met gerecyclede bouwgrondstoffen realistisch? ,,De realiteit leert ons dat ook in de toekomst de winning van primaire grondstoffen nodig zal zijn. En hoewel we steeds beter worden in hergebruik en recyclen van grondstoffen blijkt uit monitoringgegevens dat maximaal 15 tot 20% van de vraag naar grondstoffen uit hergebruik kan voortkomen. In de circulaire economie, met aandacht voor “design for re-use” en zodanig gebruik van grondstoffen dat deze in volgende levenscycli eenvoudig terug te winnen zijn, zal dit aandeel in de toekomst mogelijk toenemen. Maar ook dan zal een substantiële behoefte aan primaire grondstoffen blijven bestaan.” Volgens jullie heeft delfstoffenwinning juist een maatschappelijke meerwaarde. Kunt u dat nader toelichten? ,,De winning van primaire grondstoffen betekent een ingreep in het landschap, maar biedt ook kansen om nieuwe ruimtelijke functies te realiseren. Denk aan natuurontwikkeling, recreatie, waterberging en wonen aan het water. Het is de taak van Cascade om de maatschappelijke meerwaarde die door delfstoffenwinning gerealiseerd wordt, blijvend onder de aandacht te brengen bij politici, beleidsmakers en de maatschappij, zodat draagvlak blijft bestaan voor projecten die de winners uitvoeren. Uiteraard is daar ook objectief onderzoek voor nodig.”
Om die maatschappelijke meerwaarde hard te maken, hebben jullie onderzoek uit laten voeren. Welke resultaten leverde dat op? ,,In opdracht van ons, hebben Wageningen University & Research en de Vlinderstichting -mede mogelijk gemaakt door het Europese LIFE IP fonds-, onderzoek gedaan met als doel om objectief inzichtelijk te maken wat de toegevoegde waarde van delfstoffenwinning op natuurwaarden en waterveiligheid de afgelopen tientallen jaren is geweest. Een belangrijke conclusie van het onderzoek is dat bij de betrokken winningslocaties de biodiversiteit (het natuurlijk kapitaal) na afloop van de delfstoffenwinning groter is dan voor aanvang. Daarnaast hebben de onderzochte projecten maar liefst 3.400 hectare “nieuwe natuur” opgeleverd. Daarnaast concluderen de onderzoekers dat de delfstoffen winnende bedrijven met hun projecten een aanzienlijke bijdrage leveren aan de waterveiligheid. De onderzochte projecten leveren ruim 370 centimeter waterstandsverlaging in de rivieren op.”
Jullie zijn groot voorstander van monitoring van de winning van zowel primaire als de secundaire grondstoffen. Waarom hechten jullie hier zoveel waarde aan? ,,Het bevoegd gezag voor vergunningen om grondstoffen te winnen zijn de provincies. Het is lastig voor provincies om overzicht te houden of de grondstofwinning op nationaal niveau op pijl blijft, zodat de bouw voortgang kan hebben. Tot op heden hield de Rijksoverheid vinger aan de pols middels een jaarlijkse monitoring van winning van ieder geval de primaire grondstoffen. Cascade en FODI hebben gepleit voor uitbreiding van deze monitoring, ook het monitoren van de secundaire grondstoffen leek ons van belang. Alleen als trends en ontwikkelingen van de beide grondstoffenstromen inclusief de kwaliteit in beeld zijn, kan op nationaal niveau vinger aan de pols gehouden worden en tijdig bijgestuurd worden waar nodig.”
Wat staat er voor 2019 bij Cascade hoog op de agenda? ,,De beleidsambtenaren hebben in al hun wijsheid besloten dat monitoring van bouwgrondstoffen niet meer nodig is. Dit is volgens hen geen taak van de Rijksoverheid. Deze verplichting is dan ook op het laatste moment uit de STRONG (Structuurvisie Ondergrond) geschrapt. Dus op de vraag wat er op de agenda staat voor 2019, monitoring is wel een punt van aandacht.”
Cascade Directeur Leonie van der Voort
