Zon genoeg, maar weten we het ook te benutten?
installatie Zonne-energie heeft de toekomst. Daar zijn Holland Solar, Techniek Nederland en Onderzoeksbureau Good! het wel over eens. De vraag is echter hoe deze ontwikkeling in goede banen te leiden. En welke gevolgen heeft het voor de installatiebranche?“Ja, de toekomst voor zonne-energie ziet er zonnig uit,” kopt Rolf Heynen van onderzoeksbureau Good! in. Hij zet wel meteen een kanttekening: “Het gaat om de combinatie zon en wind. Dat worden de twee grootste energie-opwekkers van de wereld. Geen enkele andere energiebron komt in de buurt van deze twee. Ze vullen elkaar perfect aan. Kijk maar naar het gemiddelde weer in Nederland. Als het hard waait, is er veelal weinig zon. En als het heel zonnig is, is er weinig wind.” Volgens Amelie Veenstra, manager Beleid Holland Solar, is het onder meer de grote toepasbaarheid van zonne-energie waardoor het zo’n potentie heeft. “Op daken, aan gevels, langs wegen en vliegvelden, op onbenutte grond en op water. Dat Nederland straks vol staat met zonneparken is een verkeerde gedachte. Op gebouwen en op water is meer dan genoeg ruimte voor zonnepanelen. Daarnaast is Nederland zelfvoorzienend, we hoeven geen zonne-energie te exploiteren in warme, zonnige landen.” Doekle Terpstra van Techniek Nederland wijst erop dat zonne-energie installateurs het afgelopen jaar maar liefst vijf miljoen zonnepanelen geïnstalleerd. “Dat is natuurlijk geweldig nieuws. Tegelijkertijd blijven daken van scholen en bedrijven nog vaak leeg. Als we ook die daken beter benutten, zetten we een flinke stap richting het realiseren van onze klimaatdoelstellingen.”
Belangrijkste energiebron Het Nationaal Solar Trendrapport onderbouwt deze potentie met cijfers. Uit een nieuwe studie blijkt dat in Nederland 5.500 km2 geschikt is voor zonnepanelen. Dat is 5,5% van de totale beschikbare oppervlakte. Op dit moment wordt nog maar 12km2, voornamelijk dakoppervlak, van Nederland bedekt met zonnepanelen. Er is 2.275 km2 beschikbaar op agrarische terreinen, woongebieden, bedrijventerreinen, overige gebouwde terreinen en op wegen en dijken. De rest is beschikbaar op binnen- en buitenwater. Als de volledige 5.500 km2 benut wordt voor zonnepanelen, kan Nederland in theorie meer dan driekwart van haar totale finale energieverbruik opwekken met zonne-energie. Dat betekent dat zonne-energie in 2050 onze belangrijkste energiebron kan zijn.
Pieken overbruggen Voordat het zover is, zijn er nog wel een aantal uitdagingen aan te gaan. Zoals de onvoorspelbaarheid van de zon en wind, het draagvlak bij burgers voor eventuele zonneparken en controle en toezicht op een veilige plaatsing van zonnepanelen. En niet te vergeten, hoe gaan we al die opgewekte energie opslaan en zijn er genoeg vakmensen op zonnepanelen te plaatsen? Rolf Heynen: “Wat betreft onvoorspelbaarheid, daar hebben we geen invloed op. Wel kunnen we manieren vinden om de perioden tussen pieken te overbruggen, zowel voor korte als voor lange termijn. Het overbruggen van korte periode is op te lossen met accu’s. Voor de langere perioden ligt dat ingewikkelder, naar mogelijke oplossingen wordt volop onderzoek gedaan. De zonnepanelen zelf zijn ook nog volop in ontwikkeling. Niet alleen qua toepasbaarheid, maar ook wat rendement betreft. Feit is dat panelen ieder jaar efficiënter worden.”
Meer technici nodig Branchevereniging Holland Solar ziet echter ook nog een andere grote uitdaging: zijn er straks wel voldoende vakmensen om de toepassingen van zonne-energie uit te voeren in praktijk? Veenstra: “Er is veel werk voor handen. Er ontstaat hierdoor een grote behoefte aan goede opgeleide mensen. Wij besteden daarom veel aandacht aan opleidingen en trainingen.” Deze uitdaging ziet Techniek Nederland ook. Hun zorg gaat met name uit naar het werven van enthousiaste jongeren. Terpstra: “De energietransitie gaat écht vaart krijgen. Dat betekent dat we meer technici nodig hebben om onder meer zonne-energie installaties aan te leggen. De grote uitdaging is om voldoende jongeren te interesseren voor een loopbaan in de duurzame installatiebranche. De innovaties gaan razendsnel. Zonnepanelen worden geïntegreerd in daken, wanden en in ramen. Het wordt steeds belangrijker om de opgewekte stroom op te kunnen slaan; ook op dat gebied zullen we ontwikkelingen zien.”
Handen inéén Achterover leunen en afwachten is er dan ook niet bij. Onlangs hebben Holland Solar en Techniek Nederland daarom de handen inéén geslagen. Zij gaan zich samen inzetten voor de energietransitie. Nu de groei van zonne-energie in ons land razendsnel gaat, vinden beide organisaties dat ze de krachten moeten bundelen. Met een symbolische ondertekening op de beurs Solar Solutions in Vijfhuizen bekrachtigen de voorzitters Doekle Terpstra van Techniek Nederland en Jaap Baarsma van Holland Solar op 19 maart de afspraak. Terpstra: “We hebben beide belang bij een bedrijfstak met een hoge kwaliteitstandaard. Daar gaan we samen aan werken, vanuit onze eigen invalshoek. Doel is een gezonde, florerende zonne-energiesector die vooroploopt om ons land duurzamer te maken.”
